Duygu Erdoğan – Yatırım için ev alımı kısıtlanarak piyasanın rahatlatılması hedeflenen ortamda ihtiyaç için alım yapmak isteyenlerin önünde ise konut kredilerinin yüksek faiz oranları var. Mevcut durumda en düşük konut kredisi faiz oranı yüzde 2.80 olarak görülüyor. Ancak bu oran bankalarca oldukça seçici bir prosedürle sunuluyor. Ortalama faiz oranı ise yüzde 3.50’yi aşıyor. Yani bir konut almak için 1 milyon lira kredi çekmek isteyen bir tüketicinin geri ödemesi 10 yıl vade için 4 milyon 300 bin liraya denk geliyor. Bu kapsamda tüketiciler, daha düşük faiz oranı, daha uzun vade ve bankaların kredi vermek konusunda daha istekli olması beklentilerini iletirken; hükümetten yeni kampanya talepleri olduğunu ifade ediyorlar.
Konutta kira bedellerinin dengede tutulması için yatırım amaçlı alımlara sınırlama getirecek bir düzenleme yapılmış; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), ikinci evini alacaklar için konut kredilerini sınırlandırmıştı. Bu kapsamda ikinci ve daha fazla evini alacaklar evin değerinin yüzde 22.5’ine kadar kredi kullanabiliyor. Karar ilk evini alacakları etkilemiyor; konut değerinin yüzde 90’ı kadar kredi talebinde bulunmak mümkün. Ancak yüksek faizler, ihtiyaç için/oturum amaçlı ev almak isteyenlerin önündeki en büyük erişim sorunu olarak gösteriliyor.
Düşüş dikkat çekici
Bankaların konut kredisinde uyguladığı en düşük faiz oranı yüzde 2.80 iken en yüksek oran ise yüzde 5.50 seviyesinde bulunuyor. Bu yüksek faiz ortamının konut alımı için kısıtlayıcı etkisi yıllık konut satışlarında kredili satışın payını düşüren önemli etkenlerden biri olarak görülüyor. Buna göre, genel ivme olarak yıllık konut satışı içinde ortalama yüzde 30 seviyesinde olan kredili konut satışı, kredi faizlerinin yükselmeye başladığı 2021’den bu yana oldukça düşük. 2023 yılında ise toplam satılan konutların sadece yüzde 14.5’inin kredi ile satıldığı görülüyor.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, 2024 için genel olarak stabil bir piyasa beklentisinin devam ettiğini, yılın ikinci yarısında bir hareket beklenebileceğini söyledi. Akdoğan, “Bu hareket tamamen kredi imkanlarıyla ilgili olacaktır. Tüketicinin alım planını, bu kapsamda oluşturulacak imkanlar belirleyecek. Konuta erişim bu kredi imkanlarıyla oldukça zor. Piyasanın hareketlenmesi için yeni bir desteğe ihtiyaç olabilir” dedi.
‘Rezerv alan gözden geçirilmeli’
– İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin konuk olduğu toplantıda İstanbul’da kentsel dönüşümü hızlandıracak şu 16 öneriyi paylaştı:
1- Müktesep haklar korunmalı.
2- Otel, özel hastane, özel okul gibi yapıları kullanan işletmeler, mevcut gabari ve inşaat alanlarını muhafaza edebilmeli.
3- Küçük sanayi siteleri, iş merkezleri, sanayi yapıları ve fabrikalara da dönüşüm desteği verilmeli.
4- Rezerv yapı alanı uygulaması gözden geçirilmeli.
5- Kentsel dönüşüm ve otopark mevzuatı konusunda ilçe belediyeleri farklı süreçler uygulamamalı.
6- “Yarısı Bizden” ve “İlk Evim, İlk İş Yerim” projeleri hızlandırılmalı.
7- ‘Afet Atıkları Yönetim Planı’ oluşturulmalı.
8- Yapı denetim firması atamasındaki sorunlar çözülmeli.
9- Yapı denetim, beton ve laboratuvar firmaları denetlenmeli.
10- Kaçak inşaatlara beton verilmesi önlenmeli.
11- Bina izolasyonları sıkı takip edilmeli.
12- Hafriyatta yetersiz döküm sahalarına, kısıtlı çalışma saatlerine ve uzun evrak süreçlerine çözüm bulunmalı.
13- Agreganın şehrin yakınından temini sağlanmalı.
14- İmar hakkı transferi, yasal güvence altına alınmalı.
15- Güçlendirme yönetmeliği yenilenmeli.
16- İlçe belediyelerinde farklı uygulanan inşaat ruhsat süreçleri için birlik sağlanmalı.
